Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους ένα παιδί δεν πρέπει να περνάει πολύ χρόνο μπροστά σε μια οθόνη. Η επιστημονική ομάδα του Παιδοοφθαλμολογικού Ελλάδος όμως, εστιάζει στους κινδύνους που ελλοχεύουν για την όραση των παιδιών από την υπερβολική χρήση των οθονών, αλλά και στο τι μπορούν να κάνουν οι γονείς για να περιορίσουν την έκθεση των παιδιών στις οθόνες…

Εσείς γνωρίζατε πως οι οθόνες…

1. Μειώνουν τον χρόνο παιχνιδιού σε εξωτερικούς χώρους, κάτι που μπορεί να προκαλέσει μυωπία: Παιδιά που περνούν τον περισσότερο χρόνο της ημέρας σε εσωτερικούς χώρους, έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν μυωπία. Μία από τις αιτίες που οδηγεί σε αυτό είναι η έλλειψη επαφής με το ηλιακό φως. Το ποσοστό παιδικής μυωπίας έχει αυξηθεί δραματικά τα τελευταία 30 χρόνια. «Η έκθεση στο φυσικό φως είναι σημαντική για την ανάπτυξη ενός παιδιού, αλλά και της όρασής του», λέει ο Δρ. Κοζέης Νικόλαος. «Τα παιδιά πρέπει να παίζουν σε εξωτερικούς χώρους, για να βελτιώσουν τη φυσική τους κατάσταση, αλλά και την όρασή τους».

2. Κουράζουν τα μάτια: Η κούραση μάλιστα γίνεται εντονότερη όταν ο φωτισμός του χώρου είναι δυνατός και προκαλεί αντανακλάσεις πάνω στην οθόνη. Η σωστή τοποθέτηση της οθόνης σε σχέση με τα μάτια, σε επίπεδο ελαφρώς κατώτερο του επιπέδου των ματιών και η προσαρμογή του φωτισμού του χώρου, ώστε να αποφεύγονται οι ανεπιθύμητες αντανακλάσεις, μειώνουν τα συμπτώματα. Ο πολύωρος εστιασμός των ματιών πάνω σε μια οθόνη κουράζει τα μάτια. «Τα μάτια χρειάζονται διαλείμματα», λέει η Δρ. Τριανταφυλλά Μάγδα, «κάτι που ξεχνούν τα παιδιά, αφού παθιάζονται με αυτό που κάνουν και χάνουν την αίσθηση του χρόνου».

3. Ξηραίνουν και ερεθίζουν τα μάτια: Η συγκέντρωση του βλέμματος πάνω σε μια οθόνη μειώνει τον ρυθμό βλεφαρισμών, με αποτέλεσμα να ξηραίνεται και να ερεθίζεται η επιφάνεια των ματιών. Η διαταραγμένη υγρασία της επιφάνειας των ματιών, πέρα από ενοχλήσεις, προκαλεί και θολή όραση. Παιδιά που αντιμετωπίζουν αυτό το πρόβλημα ανοιγοκλείνουν συχνά τα μάτια τους, δακρύζουν, έχουν κόκκινα μάτια και νιώθουν ότι κάτι τα ενοχλεί. Η συχνή ενυδάτωση των ματιών με τεχνητά δάκρυα τα ανακουφίζει.

4. Μειώνουν την ικανότητα εστιασμού σε διάφορες αποστάσεις: Όταν τα μάτια παραμένουν εστιασμένα σε κοντινή απόσταση για μεγάλες περιόδους, τα παιδιά δυσκολεύονται να προσαρμόσουν την όρασή τους σε άλλη απόσταση. Ωστόσο, αυτό είναι ένα παροδικό πρόβλημα και λύνεται με παιχνίδι σε εξωτερικούς χώρους.

5. Προκαλούν διαταραχές στον ύπνο: Έρευνες έχουν δείξει ότι το μπλε φως των οθονών, όταν αυτές χρησιμοποιούνται σε νυχτερινές ώρες, μπορεί να αλλάξει τους ρυθμούς του ύπνου. Ο εγκέφαλος που δέχεται το φως αυτό μέσω των ματιών, θεωρεί ότι είναι ημέρα και όχι βράδυ, με αποτέλεσμα να μεταβάλλει το βιολογικό του ρολόι και να κρατάει το παιδί ξύπνιο. Η χρήση γυαλιών με ειδικά φίλτρα για την μπλε ακτινοβολία έχει δείξει ότι βοηθάει σε πολλές περιπτώσεις.

Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς;

1. Να θέτουν σαφή όρια στον χρόνο χρήσης των οθονών. Να μερικοί τρόποι:

• Θέστε ένα όριο στον καθημερινό χρόνο χρήσης οθόνης και επιμείνετε σε αυτό.
• Ενθαρρύνετε το παιδί σας να παίζει σε εξωτερικούς χώρους.
• Δημιουργήστε κάποιες συνήθειες, όπως όχι οθόνη στο αυτοκίνητο, σε εστιατόρια, την ώρα του φαγητού κλπ.
• Απαγορεύστε τη χρήση οθόνης πριν από την ώρα του βραδινού ύπνου.
• Διδάξτε τα παιδιά σας με τη συμπεριφορά σας. Δείξτε τους πώς να ζήσουν μια υγιή, ισορροπημένη ζωή, υποκαθιστώντας τη χρήση της οθόνης με άλλες δραστηριότητες.

Ο Δρ Νίκος Κοζέης ενθαρρύνει τους γονείς να διδάξουν στα παιδιά τους τον κανόνα 20-20-20 όταν χρησιμοποιούν υπολογιστή, τάμπλετ ή κινητό. Ο κανόνας αυτός επιβάλλει για κάθε 20 λεπτά συνεχούς χρήσης οθόνης, το παιδί να κοιτάζει μακριά (20 πόδια / 10 μέτρα), για 20 δευτερόλεπτα. Η ίδια πρακτική πρέπει να ακολουθείται και από τους ενηλίκους.

2. Να εξετάζουν προληπτικά τα μάτια των παιδιών τους. Η οπτικά απαιτητική εποχή που ζούμε επιβάλλει συχνούς και τακτικούς οφθαλμολογικούς ελέγχους, ιδιαίτερα στην παιδική ηλικία, που το οπτικό σύστημα ακόμη αναπτύσσεται και δεν είναι έτοιμο να δεχθεί το βάρος έντονων οπτικών δραστηριοτήτων. Μια ολοκληρωμένη προληπτική οφθαλμολογική εξέταση από εξειδικευμένο παιδοοφθαλμίατρο, η οποία διαφέρει σε πολλά από την εξέταση ενός ενηλίκου, απαιτείται τουλάχιστον μία φορά το χρόνο, ξεκινώντας από τις ευαίσθητες προσχολικές ηλικίες.